Neden egzersiz yapmalıyım?
Doktorunuz egzersiz yapmanızı önerdiyse bu tavsiyeye
elinizden geldiği kadar uymalısınız. Çünkü fiziksel olarak aktif olmayan
kişilerde sağlık sorunları daha çok ortaya çıkmaktadır.
Düzenli egzersiz sizi ne tür risklerden korur?
• Kalp hastalıkları ve kalp krizi
• Yüksek kan basıncı
• Kötü kolesterol yüksekliği ve iyi kolesterolün düşüklüğü
• Kilo fazlalığı ve şişmanlık
• Şeker hastalığı
• İnme
Düzenli egzersiz size ne tür yararlar sağlar?
• Kalbinizi, akciğerlerinizi, kemiklerinizi ve kaslarınızı
güçlendirir.
• Enerjinizi artırır ve dinçleştirir.
• Kilonuzu ve kan basıncınızı kontrol etmenize yardımcı
olur.
• Stresle başa çıkmanıza yardımcı olur.
• Daha rahat uyumanızı sağlar.
• Daha iyi görünürsünüz.
• Kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlar.
Ne tür egzersizler yapmalıyım?
Kalp hastalığı ve inme riskini azaltmak için atlet olmanız
gerekmiyor! Her gün ya da çoğu günler hafif egzersizler yaparak yarar
sağlayabilirsiniz.
Daha yoğun egzersizlerle kalp ve akciğerlerinizi daha da
güçlendirebilirsiniz. Bunun için önce doktorunuza danışmalısınız.
• Yürüyüş
• Dans etmek ve evde egzersiz
• Hızlı yürüyüş, hafif tempolu koşu
• Merdiven çıkma
• Bisiklete binme, yüzme
Ne sıklıkta egzersiz yapmalıyım?
Düzenli ve belirli süre egzersiz yapmaya özen
göstermelisiniz.
Günlük egzersiz 30-60 dakika arasında olmalı; haftada en az
dört gün yapılmalıdır.
Başka neler yapabilirim?
Gündelik yaşamınızda küçük değişiklikler yaparak
sağlığınızda büyük değişiklikler yaratabilirsiniz.
Neler mi?
• Öğle yemeği molasında 10-15 dakika yürüyüş
yapabilirsiniz.
• Asansör yerine merdivenleri kullanabilirsiniz.
• Gideceğiniz yerden bir süre önce araçtan inerek
yürüyebilirsiniz.
Eğer kalp hastalığı ya da inme geçirdiyseniz aile bireyleri de risk altında olabilir. Onların da bazı yaşam tarzı değişiklikleri ile risklerini azaltmaları önemlidir.
Hemen herkesin bir yakını, akrabası ya da tanıdığı hiç
beklenmedik bir şekilde aniden kaybedilmiştir. Bu ölümlerin bir kısmı uykuda
olmuş ve hasta sabah uyanmayınca fark edilmiş, bazıları ise yakınlarının gözü
önünde aniden fenalaşarak kaybedilmişlerdir. Kemal Sunal, Cenk Koray gibi
birçok tanınmış şahsiyet de bu şekilde aramızdan ayrılmıştır. İlginç olarak bu
kişilerin birçoğunun sağlığı tamamen yerinde olup, ölüm öncesinde hiçbir
yakınması bulunmamaktadır.
Sadece ülkemizde değil, Batı toplumlarında da ani ölüm hep
kaderci bir yaklaşımla ele alınmış, önlenmesi mümkün olmayan bir durum olarak
değerlendirilmiş ve ölüm öncesinde hastanın acı çekmemiş olması, yakınları için
bir teselli kaynağı olmuştur. Günümüzde bu yaklaşım geçersizdir: Ani ölüm de
diğer birçok hastalık gibi önlenebilir ve tedavi edilebilir bir durumdur.
Ani kalp ölümü tüm dünyada çok önemli bir sağlık sorunudur.
Kalp ve damar sistemi hastalıkları, ölümün tüm dünyadaki en önemli nedenidir.
Bu hastaların yaklaşık yarısında ölüm ani ölüm şeklinde gerçekleşmektedir. Bu
ölümlerin en önemli nedeni kalbi besleyen damarlarda daralmalar ve
tıkanıklıklar sonucu gelişen koroner arter hastalığına bağlı ölümlerdir.
Yapılan çalışmalarda ani kalp ölümünün %80 oranında kalbi besleyen damarlardaki
darlıklar ve tıkanmalar nedeniyle oluştuğu saptanmıştır. Koroner damar
hastalığının yanı sıra diğer yapısal kalp hastalıkları da ani ölüme neden
olabilmektedir.
Ani kalp ölümünün engellenmesi, en başta koroner damar
hastalıklarının engellenmesi ile mümkündür. Sigara, kolesterol yüksekliği ve
tansiyon yüksekliği, kalp hastalığına neden olan ve önlenebilir ya da tedavi
edilebilir risk faktörleridir. Bunun dışında kalp sağlığı açısından düzenli
kontroller yaptırarak, bazı olayları önlemek mümkündür.
Bazı nadir görülen ailesel geçişli hastalıklar, sağlıklı
genç bireylerde ani ölüme neden olabilmektedir. Bu açıdan yüksek riskli
hastalar çeşitli tanı yöntemleriyle saptanabilmektedir. Bu nedenle özellikle
yakın akrabalarını beklenmedik ani ölümlerle kaybedenlerin bir kardiyoloji
merkezinde değerlendirilmeleri gerekir.
Günümüzde ciddi kalp hastalıkları olan bireylerde çeşitli
tetkiklerle ani ölüm riski belirlenebilmektedir. Bu açıdan yüksek riskli
bireylere implante edilen defibrilatör adı verilen bazı cihazlar takılarak ani
ölüm önlenebilmektedir. Bu yöntemle son yıllarda dünyada birçok hayat
kurtarılmıştır.
BUNLARI BİLİYOR MUYDUNUZ?
• Ani ölüm, tüm ölümlerin %12’sidir.
• Kalp hastalıklarından olan ölümlerin yarısı ani ölüm
şeklinde olmaktadır.
• Bazı ailesel hastalıklar ani ölümle sonuçlanmaktadır. Bu
nedenle yakın akrabalarını beklenmedik bir ani ölümle kaybedenler muhakkak bu açıdan
değerlendirilmelidir.
• Ani kalp ölümü, sık görülen kanserlerden kaynaklanan
ölümlerin toplamından daha fazla ölüme neden olmaktadır. Bu nedenle kanserden
bile önemli bir sağlık sorunudur.
• Gezici acil sağlık birimleri ani ölüm gelişen bireylerin
bir kısmını yeniden yaşama döndürebilmektedir.
• İmplante edilen defibrilatörler, ani ölüm açısından yüksek
riskli hastalarda, ölüm anında müdahalede bulunarak ani ölümü
önleyebilmektedir.
• Ani kalp ölümü kader değil, önlenebilir bir durumdur.
• Kalbi besleyen damarlarda daralma ya da tıkanmanın ilk
belirtisi, hastaların %20’sinde ani ölüm şeklinde olmaktadır.
• Ani ölümlerin %80’i koroner damar hastalıkları sonucu
gelişmektedir.
• Ani kalp ölümü ileri yaşlarda daha sık görülse de her
yaşta, hatta çocuklarda bile görülebilecek bir durumdur.
• Kalp sağlığı açısından kontrollerin yaptırılması, hem kalp
hastalıklarının gelişmesini ve ilerlemesini, hem de ani ölümü engellemek için
yapılması gereken ilk harekettir.
• Birçok ülkede genç ölümlerinin (20–30 yaş arası bireyler)
en sık rastlanan sebebi ani kalp ölümüdür ve trafik kazalarından kaynaklanan
ölümlerden daha sıktır.
